COVID-19 zatrzymał światową gospodarkę, wymuszając reorganizację działań firm różnych sektorów i dostosowanie się do nowych zasad. Sytuacja nie ominęła również branży modowej, która w dobie pandemii, toczy walkę o przetrwanie w zakresie skali produkcji, zatrudnienia, płynności finansowej, zachowania praw własności intelektualnej czy adaptacji do świata e-commerce. Poruszone zagadnienia stały się kanwą do stworzenia kompendium wiedzy przedstawiające problemy prawne, techniczne i społeczne sektora mody w czasach koronawirusa. W publikacji Moda i Design w świecie COVID-19. Koronakryzys przyczynkiem do refleksji prawniczej, technologicznej i socjologicznej pod redakcją dr hab. Marleny Jankowskiej oraz dr. hab. Mirosława Pawełczyka analizy tej sytuacji podjęło się prawie 60 autorów, w tym m.in. prawników, technologów, projektantów i artystów. Studium powstało dzięki zaangażowaniu kancelarii prawniczych w Polsce, USA, Wielkiej Brytanii, Jersey, Niemiec oraz Włoch. Premiera studium prawnego już 15 października. To obowiązkowa pozycja dla przedstawicieli sektora mody oraz prawników i technologów specjalizujących się w tej branży, zważywszy, iż rozważania przeprowadzono w szeroko ujętym otoczeniu technicznym, społecznym i artystycznym.
Społeczny lockdown sprzed kilku miesięcy spowodowany światową pandemią, w którym wszyscy uczestniczyliśmy, zmienił postrzeganie własnych potrzeb i oczekiwań związanych
z nabywaniem dóbr. Konsumenci, w znacznej mierze pozostali w murach swoich domów
i zostali ograniczeni głównie do zakupów online. Sektor modowy, napędzany głównie konsumenckimi pragnieniami, stanął więc przed nowymi wyzwaniami. Branża odzieżowa
w Polsce, która wykazywała tendencję wzrostową, stawiając nasz kraj na 8. miejscu w Europie pod względem wielkości sektora odzieżowego w 2017 r., musiała zmienić mechanizmy działań i dostosować się do nowej sytuacji. Warto zwrócić uwagę, że rodzimych przedsiębiorców produkujących odzież w 2017 r. było 12,7 tys., co dawało Polsce 3. miejsce w Europie. Z kolei, gdyby uwzględnić kwestie zatrudnienia, w tym samym roku w Polsce w sektorze odzieżowym zatrudniano 85 tys., co stanowiło 5. miejsce w rankingu europejskim. Pandemia nie tylko wpłynęła więc na rozwój tej branży, ale wręcz wirus jakby wypowiedział wojnę sektorowi modowemu, przy nierównym rozkładzie sił.
Sytuacja branży modowej w pandemii z perspektywy ekspertów
Centrum Prawa Designu, Mody i Reklamy Uniwersytetu Śląskiego zainicjowało interdyscyplinarne badania, mające ustalić, jak radzi sobie sektor odzieżowy w Polsce i jak wygląda otoczenie prawne w nowej, covidowej sytuacji. W rezultacie przygotowano studium naukowe, podejmujące różnorodne problemy prawne i technologiczne sektora mody. Wyniki analiz i rozważania na temat sektora mody w obliczu pandemii zaprezentowano w publikacji „Moda i Design w świecie COVID-19. Koronakryzys przyczynkiem do refleksji prawniczej, technologicznej i socjologicznej”, stanowiącej piąty tom Serii Prawa Designu, Mody i Reklamy wydawanej przez Instytut Prawa Gospodarczego sp. z o.o. (nr 254 na liście ministerialnej). Publikacja ukaże się także w formie online.
Nowe problemy prawne w sektorze mody były identyfikowane i szczegółowo analizowane przez zespół prawie 60 autorów, w tym 30 prawników z 20 znanych kancelarii prawnych nie tylko w Polsce, ale i za granicą (USA, Wielka Brytania i Jersey, Niemcy oraz Włochy). Autorzy, pod redakcją dr hab. Marleny Jankowskiej oraz dr. hab. Mirosława Pawełczyka,
a także znani polscy projektanci, jak: Mariola Turbiarz, Justyna Ołtarzewska i Ewa Stepaniuk, dokonali rozważań uzupełnionych o opis otoczenia społecznego, kulturowego oraz odniesień psychologicznych. Omówiono wsparcie rządowe dla sektora odzieżowego w Polsce na przykładzie innych państw, skoncentrowano się na prawie własności intelektualnej – w tym użycia i ochrony określenia COVID oraz poruszono kwestie e-commerce.
– Sklepy internetowe, co prawda, okazały się istotne w utrzymaniu sprzedaży oraz zysków
w branży odzieżowej, z drugiej strony jednak e-commerce przysporzył wiele trudności związanych np. z ochroną danych osobowych klientów czy nieuczciwymi praktykami konsumenckimi – zdradza dr hab. Mirosław Pawełczyk, dodając, że w książce poruszono także tematy pracownicze i sprawę odmrożenia sektora modowego. Ten już w marcu dostosował się do nowych obostrzeń związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa klientom w czasie pandemii. Pochylono się również nad kwestiami zrównoważonej mody, która stała się bardziej aktualna ze względu na zmianę tempa naszego życia.
Patroni publikacji
Patronatem honorowym opracowanie objęli: Urząd Patentowy RP, Polska Agencja Inwestycji i Handlu, Izba Adwokacka w Katowicach, Polska Izba Przemysłu Skórzanego, Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach oraz Polskie Towarzystwo Towaroznawcze. Patronat medialny objęli: Moda w Polsce, Wolny Rynek RIG, fashionbusiness.pl oraz NowyMarketing. Edycja i opracowanie graficzne było możliwe dzięki zaangażowaniu, takich partnerów strategicznych, jak: Kancelaria Pawełczyk Radcowie Prawni i Adwokaci, Kancelaria Brand Counsel, P.C., Kancelaria Lexstone Lawyers, Lexstone Bielańska-Stone Firecka i Wspólnicy, Kancelaria TIGGES Rechtsanwälte, Kancelaria Patpol i Patpol Legal, Kancelaria Prawa Gospodarczego i Bankowego Radcy Prawnego Jacka Pierzyńskiego oraz Kancelaria AMN Legal Matusik-Niedziałek. Partnerami merytorycznymi projektu zostali: Kancelaria Markiewicz & Sroczyński, Kancelaria Creativa Legal, Bird & Bird, The Protocol School of Poland, Ewa Bardadin, atelier Ewa Stepaniuk, atelier Justyna Ołtarzewska, Prysznic Modowy Marioli Turbiarz, fundacja IIP, Logoprotect, JWP, Vena Group, Szostek_Bar i Partnerzy oraz Instytut Publico.
Premiera studium badawczego odbędzie się 15 października, a publikację będzie można pobrać ze strony www.lawinstyle.us.edu.pl.
