Cztery pokoje, tytuł wystawy grupowej w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski nawiązuje do miejsca, w którym odbywa się prezentacja – czterech sal w piwnicach Zamku, jednej z niewielu oryginalnych, historycznych przestrzeni tego budynku. Jednak kluczowym punktem odniesienia dla wystawy jest film „Cztery pokoje” (1995) złożony z czterech etiud wyreżyserowanych przez Quentina Tarantino, Roberta Rodrigueza, Alexandre’a Rockwella i Allison Anders, którzy tu zostali „zastąpieni” przez Ewę Gorządek, wprowadzającą do projektu prace młodej, polskiej malarki Małgorzaty Szymankiewicz, Helenę Kontovą, Giancarlo Politiego i autora tego tekstu.
Surrealistyczny, wizjonerski, brutalny, ironiczny – tymi przymiotnikami najlepiej można opisać zarówno film, jak i klimat prac przedstawionych na wystawie. Co więcej, analogie między filmem a wystawą występują też w sieci powiązań między główną narracją – „twórczością malarzy pracujących na pograniczu abstrakcji i figuracji” – a wieloma wątkami równoległymi, o których widz dowiaduje się nijako „przy okazji”.
O ile bowiem na pierwszy rzut oka wystawa pokazuje prace artystów młodego pokolenia, którzy w rozbudowany i konceptualny sposób podejmują dialog z malarskim dziedzictwem – co najlepiej widać na przykładzie Daniela Turnera czy Marka Barrowa – to po bliższym zapoznaniu się z sylwetkami tych twórców staje się jasne, że tak jak w przypadku postaci z filmu „Cztery pokoje”, wielu z nich łączą niewidzialne nici różnego rodzaju powinowactw.
W twórczości Jacoba Kassay’a, Heather Guertin oraz Any Cardoso widać opiekuńcze podejście i zaangażowanie Ann Craven, w której pracowni wszyscy troje byli asystentami. Ana Cardoso i Sonia Almeida pochodzą z Portugalii i znają się od dawna, chociaż jedna z nich studiowała w Nowym Jorku, a druga w Londynie, a my dotarliśmy do nich zupełnie osobnymi drogami.
Sonia Almeida poznała Jo Robertson podczas studiów w Slade School of Fine Arts w Londynie, a ponownie obie artystki spotkały się podczas przygotowywania projektu „Paintion Overall”. Francesca DiMattio, Garth Weiser, Elizabeth Neel i Patricia Treib studiowali na Columbia University, gdzie obecnie wykłada Ann Craven, idąc w ślady Patricii Treib. Podobna historia wiąże się z Heather Guertin, Zakiem Prekopem i Aline Cautis, którzy studiowali w tej samej uczelni w Chicago, a potem stracili ze sobą kontakt. Został on nawiązany ponownie za moją przyczyną: prace Cautisa zobaczyłem w Rumunii, zwróciłem uwagę na ich podobieństwo do twórczości Guertina i Prekopa, a później dowiedziałem się, że wszyscy troje uczyli się w tej samej szkole.
Kolejnym tropem, dającym się prześledzić na wystawie, są powiązania między artystami, którzy tworzą pary w życiu prywatnym: Francesca DiMattio i Garth Weiser, Heather Guertin i Zak Prekop, Gilda Mautone i Enzo Giordano. W ich pracach związki te przejawiają się w bardzo subtelny i piękny sposób. Najlepszym chyba przykładem owej artystycznej bliskości jest wykorzystywanie przez Franceskę DiMattio do swoich obrazów zużytych płócien Gartha Weisera.
Podobnie jak w przypadku Any Cardoso i Soni Almeidy, regionalizm odgrywa też ważną rolę w pracach takich twórców, jak Ylva Olgland i Ida Ekblad, które pochodzą, odpowiednio, ze Szwecji i Norwegii oraz Davíða Orna Halldorssona, Ingunn Fjóla Ingþórsdóttirand i Baldura Geira Bragasona z Islandii, zarekomendowanych przez Dorothée Kirch.
W przypadku projektu „Paloma Presents”, autorstwa Ursa Zahna & Romana Gysina oraz Szwajcara Vittorio Brodmanna, mamy do czynienia z dość złożoną historią. Vittorio Brodmann rozpoczął realizację „Paloma Presents” w Zurychu wraz z Georgiem Blunierem i Mathisem Altmannem. Na tej wystawie pokazuje swoje własne prace, ale jednocześnie jest „łącznikiem”, jako członek „Paloma Presents”, prowadzącym do wspólnego projektu szwajcarskich artystów, Ursa Zahna i Romana Gysina.
Interesujące jest również, że tytuł „Cztery pokoje” wydaje się być swoistym déjà vu w świecie sztuki współczesnej, szczególnie w odniesieniu do Polski. Włoski artysta Pietro Roccasalva, którego praca jest wizualnym motywem plakatu wystawy, poświęcił część swojej twórczości bohaterowi wspomnianego filmu granemu przez Tima Rotha, zaś tytuł „4 pokoje” był również tytułem wystawy zorganizowanej przez Jarosława Suchana w Bunkrze Sztuki w Krakowie w roku 2002.
Nicola Trezzi, współkurator wystawy „Cztery pokoje”
Artyści: Sonia Almeida, Mark Barrow, Baldur Geir Bragason, Vittorio Brodmann, Ana Cardoso, Aline Cautis, Ann Craven, Francesca DiMattio, Ida Ekblad, Enzo Giordano, Heather Guertin, Davíð Orn Halldorsso, Ingunn Fjóla Ingþórsdóttir, Jacob Kassay, Gilda Mautone, Elizabeth Neel, Ylva Ogland, Paloma Presents [Urs Zahn & Roman Gysin], Zak Prekop, Jo Robertson, Małgorzata Szymankiewicz, Patricia Treib, Daniel Turner, Garth Weiser
Ze specjalnym udziałem Pietro Roccasalva
Otwarcie wystawy: piątek 7 października 2011, godz. 19.00
Wystawa czynna do 29 stycznia 2012
Kuratorzy: Ewa Gorządek, Helena Kontova, Giancarlo Politi, Nicola Trezzi
Piwnice Zamkowe
Partnerzy: Prague Biennale, Flash Art
Patroni medialni: Gazeta Wyborcza, Aktivist, Exklusiv, Stolica, Elle Decoration
